ASML: Expats Krijgen Korting, de Top Pakt Miljoenen, en Jij als Nederlander? Betaal Maar de Volle Meppen Subsidies!

Het is onmogelijk om Veldhoven te zeggen zonder aan ASML te denken. Het bedrijf dat de wereld voorziet van de magische machines die onze smartphones, auto's en computers mogelijk maken. Een technologisch wonder, een economische motor, een bron van nationale trots. En, zoals bij elke grote motor, zijn er wat... interessante bijwerkingen voor de directe omgeving. 

Laten we eens met een licht ironische blik kijken naar het leven in de schaduw (en de glans) van deze chipgigant.

Gouden Bergen en de Noodzaak van een Steuntje

Eerst de cijfers, want die liegen niet (meestal). ASML boekt winsten waar je 'u' tegen zegt. Miljarden. Een bedrag dat de gemiddelde Nederlander zich nauwelijks kan voorstellen. Tegelijkertijd horen we regelmatig over de noodzaak van overheidssteun, subsidies en investeringen (hallo "Project Beethoven"!) om ervoor te zorgen dat dit wereldwijd dominante bedrijf ons kikkerlandje trouw blijft. Je zou bijna denken dat die miljardenwinsten op de een of andere manier niet helemaal voldoende zijn om, zeg, een fatsoenlijke infrastructuur rondom je eigen campus te financieren. Het is een fascinerende paradox: hoe succesvoller je bent, hoe meer hulp je kennelijk nodig hebt. En over succes gesproken, de beloningen aan de top zijn uiteraard... passend bij een bedrijf van deze statuur. Laten we het daar maar bij houden.

De Fiscale Gymnastiek: Gelijk Werk, Ongelijke Loonstrookjes

Dan is er het personeelsbestand. Een bonte mix van lokale Brabanders en hoogopgeleide kenniswerkers van over de hele wereld. Die laatste groep, de expats, geniet vaak van een fiscaal voordeeltje: de fameuze (of beruchte) 30%-regeling. Bedoeld om talent aan te trekken, zorgt deze regeling ervoor dat een aanzienlijk deel van het salaris onbelast blijft. Het resultaat? Twee mensen doen exact hetzelfde, hooggekwalificeerde werk, maar de expat houdt aan het eind van de maand netto significant meer over. Dat is natuurlijk enorm bevorderlijk voor het teamgevoel en het principe van "gelijk loon voor gelijk werk". Maar hé, talent aantrekken hè? Dat vereist nu eenmaal wat... creatieve boekhouding.

Parallelle Werelden in de Polder

Die fiscale ruimte heeft ook gevolgen voor de lokale samenleving. De huizenmarkt in de regio Eindhoven/Veldhoven, bijvoorbeeld. Voor starters en jonge gezinnen met een modaal Nederlands inkomen is een koophuis in de buurt van ouders of werk inmiddels een soort fata morgana geworden. De prijzen zijn, laten we zeggen, ambitieus. En ja, als je dankzij belastingvoordeel net wat meer financiële speelruimte hebt, kun je wellicht makkelijker een bod doen waar de lokale koper alleen maar van kan dromen. Het is een onbedoeld (of misschien wel bedoeld?) neveneffect van het aantrekken van internationaal talent.

Maar het gaat verder dan alleen geld. Er lijkt soms sprake van parallelle werelden. Groepen expats die, begrijpelijkerwijs misschien, vooral met elkaar optrekken. Contact met de oorspronkelijke bewoners? Dat blijkt soms lastig. Een vriendelijke groet op straat die onbeantwoord blijft ("ze draaien hun hoofd weg," hoor je vaak). Sociale cohesie is een werkwoord, maar het werk lijkt niet altijd van twee kanten te komen.

Cultuurclash in de Voortuin en de Spreekkamer

En dan zijn er de kleine dingen die wrijving veroorzaken. De Nederlandse cultuur, met zijn specifieke gewoonten en ongeschreven regels, lijkt soms een brug te ver. Neem de oer-Hollandse voortuin. Ooit een toonbeeld van netheid en burgerlijke trots, nu soms verworden tot een, eh... onderhoudsarme wildernis. Smaken verschillen, zullen we maar zeggen.

De Nederlandse taal leren? 

Voor velen een te grote horde, ook voor partners en kinderen. Praktisch is het misschien niet altijd nodig – je redt je prima met Engels – maar het draagt niet bij aan het gevoel van 'samen'. Het leidt er zelfs toe dat onze eigen huisartsen en tandartsen steeds vaker switchen naar het Engels om de groeiende groep expats te kunnen helpen. Een praktische aanpassing, zeker, maar het voelt voor sommigen toch een beetje als de omgekeerde wereld.

Er wordt wel eens met weemoed teruggedacht aan de tijd van Philips. Ook een gigant, ook veel internationaal personeel, maar met, zo wil de herinnering, meer oog voor huisvesting, zorgvoorzieningen en integratie in de lokale gemeenschap. Waren dat betere tijden? Of is de schaal en snelheid van ASML's groei simpelweg niet te vergelijken?

Integratie? Ja Graag, Maar Hoe Dan?

Het is een complex verhaal. ASML brengt enorme welvaart en innovatie. Maar de keerzijde is een groeiende druk op de regio en soms een voelbare kloof tussen 'nieuwkomers' en 'oude rotten'. Niemand wil terug naar een tijd zonder de economische voorspoed die ASML brengt. Maar de vraag hoe we zorgen dat iedereen zich thuis voelt en een beetje meedoet in die Brabantse samenleving, wordt steeds prangender. Misschien een welkomstpakket met een cursus "Basis Nederlandse Groeten & Tuinonderhoud"? Of gewoon de erkenning dat succes op wereldschaal ook een lokale verantwoordelijkheid met zich meebrengt, voorbij de fabrieks- en kantoormuren. Want een beetje sociale cohesie, dat is uiteindelijk ook goud waard. Toch?

Disclaimer: Dit artikel is gebaseerd op publieke informatie, mediaberichten en veelgehoorde geluiden uit de regio. Het bevat een licht sarcastische ondertoon en dient ter reflectie.

Proost! Op het gulle Nederland!

#asml