ASML GEEFT MIJ EEN ONBEHAAGLIJK GEVOEL


Ik weet het, ik ben lang van stof, maar iedere keer als ik de naam #ASML lees krijg ik een onbehaaglijk gevoel.

Dus een korte opsomming van wat ik lees in de media gelezen door mijn leesbril van het Kruidvat. 


In Veldhoven groeit niet alleen de campus van ASML, maar ook de onrust. De trotse vlaggen van Brainport wapperen in de wind, terwijl onderaan de heuvel van economische voorspoed de huizenprijzen parabolisch stijgen. De een noemt het “technologische vooruitgang”, de ander “een plofkip‑economie” — vetgemest op vertrouwen, volgepompt met overheidsgeld en klaar om te barsten.

De chip als nieuw geloof 
De lokale politiek – ooit bedoeld als tegenmacht – lijkt inmiddels niet veel meer dan de fanclub van het moederbedrijf. Burgemeester Dijsselbloem spreekt over “strategische autonomie” alsof hij de PR‑afdeling van ASML is. Wethouder Steenbakkers noemt uitbreiding “cruciaal voor onze toekomst”, maar bedoelt vooral: *zeg niets wat de directie boos maakt*. Want wie tegen ASML zegt “nee”, dreigt het volgende persbericht te krijgen: “ASML overweegt vertrek naar Frankrijk.” Dat klinkt als chantage, maar Den Haag noemt het gewoon “onderhandelen”.
Wat vroeger nationaal beleid heette, is nu risicomanagement voor één multinational. Operatie Beethoven – miljarden euro’s om de regio leefbaar te houden – is in werkelijkheid een reddingsplan vóór ASML. Wegen, woningen, scholen, stroom, alles wordt uitgelijnd op één ritme. Brainport klinkt als een orkest, maar speelt op één instrument. 

Betaalbaar, maar dan anders 
ASML belooft “mee te betalen aan betaalbare woningen” – en dat doen ze ook. Alleen is hun definitie van *betaalbaar* iets anders dan die van de gemiddelde bouwvakker of verpleegkundige. Betaalbare huur vanaf duizend euro per maand? Betaalbare koop vanaf vier ton? Voor de meeste starters is dat geen woonbeleid, maar cabaret. 
De expats, massaal aangetrokken door het ASML‑wonder, hebben intussen de sleutel van het huis. Eén op de tien woningen in Veldhoven wordt aan hen verkocht, vaak met tienduizenden euro’s overvraag. Ook in de wijk Genderbeemd in Eindhoven is de voertaal Engels geworden. Makelaars lachen er hun tandvullingen uit; starters verdwijnen naar Weert, Helmond en Venlo en zelfs naar België. En wij, de bewoners die hier al decennia belasting betalen, mogen blij zijn als we nog een parkeerplek vinden na zessen. 

De mens als bijzaak 
Ondertussen klaagt men bij de bushalte: “Ze zeggen dat ASML goed is voor iedereen, maar ik voel het nergens aan.” De infrastructuur piept, het zorgpersoneel vertrekt, scholen moeten leraren lokken met gratis woningdeelprojecten. De Brainport‑belofte van “welvaart voor de hele regio” verandert langzaam in een *winnende minderheid* — de hoogopgeleide elite die wél kan meebewegen met de groei, gesponsord door publieke voorzieningen en politieke volgzaamheid. 
ASML zelf doet zichtbaar aan maatschappelijke PR: sponsoring van culturele instellingen, donaties aan voedselbanken, vrijwilligersprojecten. Mooie gebaren, maar tegelijk symbolisch. De kern van het probleem – de ruimtedruk, woningnood, ongelijkheid – blijft intact. De glitter is voor de buitenwereld, de frictie voor de buren. 

Brainport of Breinbreuk? 
Toekomstscenario’s van planbureaus en universiteiten zijn helder: als ASML straks afkoelt of deels automatiseert, kan de hele regio een recessie‑achtige naschok krijgen. De huizenmarkt is dan een kaartenhuis: gebouwd op expatgeluk en brute marktkracht. Dan staan niet alleen de parkeerplaatsen leeg, maar ook de beloftes. 
De ironie is dat ASML zelf al nadenkt over duurzaamheid, balans en “veerkracht”. Alleen bedoelen ze veerkracht van de productie­keten, niet van de inwoners. De rest moet vertrouwen dat het bedrijf ook aan onze toekomst denkt. Maar bedrijven denken niet in mensen, ze denken in marges. 

Slot: wie durft nog “nee” te zeggen? 
De politiek staat erbij en applaudisseert. Wie kritiek heeft, wordt weggezet als zuur, als achterblijver of – mijn favoriet – “niet‑visionair”. Maar visionair zijn betekent juist verder kijken dan het kwartaalrapport. Over tien jaar, als de groei vlakt, zal blijken dat de trots van vandaag misschien de last van morgen is. 
ASML is fenomenaal, dat is waar. Zonder het bedrijf zou Nederland minder glans hebben. Maar wie alles inzet op één troef, gokt niet op de toekomst — hij koopt tijd. En tijd, zelfs in deze regio, is een eindige grondstof. 
Dus ja, ik gun ASML hun groei. Maar ik gun mezelf, en mijn stad, ook een beetje adem.

Reacties

Een reactie posten

Populaire posts van deze blog

5 Maanden Stijn Steenbakkers in de Eindhovense Schijnwerpers

Afbeelding
  Wie de afgelopen maanden een krant opensloeg, de televisie aanzette of zelfs maar vluchtig door zijn tijdlijn scrolde, kon er niet omheen: wethouder Stijn Steenbakkers. De Eindhovense bestuurder heeft zich ontpopt tot de onbetwiste publiekslieveling van de regionale media – of, zoals sommige collega’s het noemen, de meest publiciteitsgeile wethouder van Nederland. Altijd in Beeld Of het nu gaat om de opening van een fietspad, de presentatie van een miljardenplan, of een spontane LinkedIn-post over het belang van innovatie: Stijn is erbij. Fotogeniek als altijd, met een glimlach die zelfs na vijf maanden mediageweld geen spatje minder is geworden. De afgelopen periode was het raak: van talkshows bij Studio040 tot interviews bij Omroep Brabant, van nieuwsitems over de Brainport Industries Campus tot de presentatie van de grootste onderwijsinvestering ooit – als er een camera in de buurt is, weet Stijn hem te vinden. Miljarden en Mega-ambities In januari trapte Steenbakkers het jaar...
Meer lezen

Eindhoven met Brains of Ballen?

Afbeelding
Europese aanbesteding voor sekswerkers volgende logische stap!   Eindhoven, de stad die zichzelf graag op de kaart zet als het Silicon Valley van Nederland, heeft weer een staaltje bestuurskunde van de bovenste plank laten zien. De verdeling van exploitatievergunningen voor raamprostitutie op het Baekelandplein gebeurt tegenwoordig niet zomaar.Nee daar wordt geloot. Jawel, alsof je meedoet aan een vakantieactie bij de lokale supermarkt. Alleen in plaats van een all-inclusive naar de Canarische Eilanden, kun je een plekje winnen om legaal de oudste professie ter wereld uit te oefenen. Maar waarom zou je het bij een simpele loting laten? Als we dan toch zo transparant en eerlijk willen zijn, waarom niet meteen een Europese aanbesteding via TenderNed? We zijn tenslotte een innovatieve stad, toch? Dit zou pas echt een waterdichte, non-discriminatoire procedure garanderen! Sekswerkers uit heel Europa kunnen dan keurig een offerte indienen met hun zakelijke plannen, visie op klantbelevin...
Meer lezen

Koffie met Stijn

Afbeelding
Enige tijd geleden schreef ik een column over onze Eindhovense wethouder Stijn Steenbakkers – u weet wel, die man die zichzelf graag in de spotlights zet. Blijkbaar heeft mijn stukje de juiste snaar geraakt, want enige tijd later plopte er ineens een appje van de wethouder zelf op mijn telefoon. Of ik eens met hem wilde praten, onder het genot van een kop koffie. Nu ben ik niet de beroerdste, dus ik heb de uitnodiging natuurlijk aangenomen. Het werd een prettig en open gesprek, ja zelfs constructief te noemen. Stijn gaf eerlijk toe dat hij zich niet helemaal in mijn column herkende, maar na enige toelichting begreep hij wel waar ik op doelde. Hij benadrukte dat hij geen enkele invloed heeft op hoe de krant hem portretteert – ook niet op die glorieuze foto’s waarop hij vaak pontificaal in beeld staat. Ik gaf als voorbeeld de recent geplaatste foto van Stijn bij de sloop van het Joris College. Politiek gezien nul relevantie, voor de inwoners van Eindhoven ook niet echt een dagbladmomen...
Meer lezen